يک کارشناس ارشد روان شناسي باليني مهم‌ترين نشانه‌هاي عمومي و ويژگي‌هاي يکي از اختلالات شايع در کودکان را برشمرد.
شايد شما هم کودکاني را ديده باشيد که جنب‌و‌جوش زيادي دارند و به اصطلاح از ديوار راست بالا مي‌روند؛ برخي والدين به اشتباه تصور مي‌کنند که اين شيطنت و بازيگوشي طبيعي است؛ در حالي‌که اين امکان وجود دارد فرزندشان دچار اختلال بيش فعالي باشد.
بيش فعالي اختلال رواني است که از سه سالگي قابل تشخيص است؛ اين اختلال به سه نوع نقص‌توجه، تکانشي و نوع مرکب تقسيم‌بندي مي‌شود.
براي بررسي علائم اين اختلال و اينکه چطور بايد با کودکان بيش فعال رفتار کنيم با عطيه رضايي کارشناس ارشد روان شناسي باليني گفت‌و‌گو کرديم که در ادامه مشروح آن را مي‌خوانيد.
نشانه‌هاي عمومي کودکان بيش فعال
عطيه رضايي کارشناس ارشد روانشناسي باليني درباره نشانه‌هاي عمومي کودکان بيش فعال اظهار کرد: اين کودکان تکاليف و وظايف مدرسه‌شان را به موقع تمام نمي‌کنند؛ آنها نسبت به سخنان و تدريس معلم خود هم بي‌توجه هستند.
وي بيان کرد: کودکان بيش فعال در انجام کار‌ها و تکاليف مدرسه‌شان حواس‌پرت هستند؛ اين افراد تمرکز طولاني مدت ندارند و خيلي زود از انجام وظايف مدرسه‌شان خسته مي‌شوند.
اين کارشناس ارشد روانشناسي باليني افزود: کودکان بيش فعال کم حوصله هستند؛ آنها اغلب سخنان معلم و ديگران را در هنگام صحبت کردن قطع مي‌کنند؛ توجهي به رعايت نوبت ندارند و بي‌اجازه در کلاس و خانه راه مي‌روند و مي‌دوند؛ اين کودکان همچنين کار‌هاي خطرناک را بدون توجه به عواقب آنها انجام مي‌دهند.
ويژگي‌هاي کودکان بيش فعال
رضايي درباره ويژگي‌هاي کودکان بيش فعال تاکيد کرد: اين کودکان بي‌قرار و ناآرام هستند و هيچگاه در يک مکان به شکل ثابت نمي‌نشينند و دائم در حال راه رفتن هستند؛ اين مشکلات در مدرسه نمود بيشتري پيدا مي‌کنند، زيرا موجب برهم زدن نظم کلاس مي‌شوند؛ آنها همچنين تکانشگر هم هستند؛ يعني بدون فکر کردن اقدام مي‌کنند و معمولاً از کار‌هاي خود پشيمان نمي‌شوند.
وي درباره کودکان بيش فعال از نوع نقص توجه تصريح کرد: اين کودکان پيوسته در حال رويا پردازي بوده و تمرکز لازم را ندارند که اين مشکل در مدرسه بيشتر خود را نشان مي‌دهد؛ کودکان بيش فعال از نوع نقص، تمايل ندارند تکاليفي را انجام دهند که نياز به دقت زيادي دارند؛ آنها اغلب به علت نداشتن تمرکز و توجه، کلماتي را که نوشتن آنها را هم بلد هستند در ديکته جا مي‌اندازند.
انواع اختلال بيش فعالي
اين کارشناس ارشد روانشناسي باليني درباره انواع اختلال بيش فعالي گفت: اين اختلال به سه نوع نقص توجه، تکانشي و مرکب تقسيم‌بندي مي‌شود.
رضايي درباره انواع ويژگي‌هاي اختلال بيش فعالي اظهار کرد: کودکاني که دچار اختلال بيش فعالي از نوع نقص توجه هستند، توجه و تمرکز لازم را ندارند و در انجام دادن تکاليف مدرسه‌شان بي‌دقت هستند، همچنين کودکاني که اختلال بيش فعالي از نوع تکانشي دارند، بي‌قرار و ناآرام هستند؛ اين کودکان معمولاً زياد صحبت مي‌کنند؛ در بيش فعالي از نوع مرکب هم ترکيب علائم نقص توجه و تکانشي وجود دارد؛ بنابراين کودکان مبتلا به اين نوع بيش فعالي علاوه بر توجه نداشتن، در کنترل تکانش هم با مشکل مواجه هستند.
زمان طلايي تشخيص اختلال بيش فعالي
وي بيان کرد: اختلال بيش فعالي از سه سالگي قابل تشخيص است؛ معلمان در مدرسه مي‌توانند کودکان دچار اين اختلال را شناسايي کنند؛ روانپزشکان و روان شناسان باليني هم از طريق آزمون‌ها و مشاهدات رفتاري اختلال بيش فعالي را تشخيص قطعي مي‌دهند.
علل ايجاد کننده اختلال بيش فعالي
اين کارشناس ارشد روان شناسي باليني درباره علل ايجاد کننده اختلال بيش فعالي گفت: علت اصلي ايجاد کننده اين اختلال ناشناخته است، اما عوامل متعدد ژنتيکي، عصبي، شيميايي، فيزيولوژيکي، اجتماعي و روان شناختي در بروز اختلال بيش فعالي نقش دارند.
رضايي درباره روش‌هاي درمان اختلال بيش فعالي اظهار کرد: در درمان اين اختلال دارو درماني تاثير زياد، اما کوتاه مدتي در کنترل علائم رفتاري کودکان بيش فعال دارد به همين علت در کنار درمان دارويي بايد از مداخلات روانشناختي هم استفاده شود.
روش‌هاي موثر رفتار با کودکان بيش فعال
وي روش‌هاي موثر رفتار با کودکان بيش فعال را به شرح زير توضيح داد.
1- حساسيت زياد به خرج ندادن
به بيش فعالي فرزند خود حساسيت فراوان نشان ندهيد، زيرا اين احتمال وجود دارد که اين رفتار براي جلب‌توجه باشد، حساسيت زياد نسبت به اين کودکان در بيشتر مواقع باعث مي‌شود که آنها رفتار مخرب خود را بيش از پيش ادامه دهند بدون اينکه آن را اصلاح کنند.
2- آرام نگه داشتن محيط خانه
با روش‌هايي هر چند کوتاه مدت، خانه را آرام نگه داريد، زيرا کودکان بيش فعال در محيط پرسر و صدا و شلوغ، تحريک‌پذيري بيشتري نشان مي‌دهند.
3- تمرکز بچه بيش فعال را در خانه به هم نزنيد
زماني که فرزند بيش فعال شما در خانه مشغول انجام تکليف مدرسه است با او صحبت نکنيد، رفت و آمدهايتان را هم محدود و صداي تلويزيون و ساير وسايل صوتي را کم کنيد، زيرا اين کودکان خيلي زود و با هرگونه محرک بيروني تمرکز خود را از دست مي‌دهند.
4- براي کار‌ها و وظايف کودکان بيش فعال برنامه‌ريزي کوتاه مدت انجام دهيد.
به کودکتان برنامه‌ريزي در کار‌ها را ياد بدهيد و به او کمک کنيد تا برنامه روزانه براي خودش بنويسد، تعداد کار‌هاي کمي را در زمان مشخص از او درخواست کنيد؛ دانش آموزان بيش فعال بايد در هر زمان کار‌هاي محدودي را انجام دهند.
بازي‌هاي موثر براي حفظ و افزايش توجه کودکان بيش فعال
رضايي بازي‌هاي موثر براي حفظ و افزايش توجه کودکان بيش فعال را به شرح زير يادآور شد.
1-بازي رادار
از فرزند خود درخواست کنيد حدود 5 ثانيه حواس خود را روي شما متمرکز کند و هيچ کار ديگري در اين زمان انجام ندهد، اين مدت زمان را در بازي‌هاي بعدي افزايش دهيد و در قبال انجام درست اين بازي به فرزند خود پاداش مورد علاقه اش را بدهيد.
2- بازي نگاهتو برنگردون
نگاه خود را به چشمان فرزندتان بدوزيد تا متوجه شويد که چه کسي بيشتر مقاومت مي‌کند و نگاهش را ديرتر برمي‌گرداند؛ مثل بازي قبلي مدت زمان انجام اين بازي را هم کم‌کم بيشتر کنيد.
3- بازي حواس‌پرت کردن
هنگامي‌که فرزندتان مشغول انجام دادن تکاليف مدرسه است، به او بگوييد که قصد دارم حواست را پرت کنم؛ مقاومت کن تا حواست پرت نشود، به هر ميزان که فرزند شما بيشتر در انجام اين کار مقاومت کرد او را با يک فعاليت خوشايند خوشحال کنيد تا اين رفتار در او تقويت شود.
درباره این سایت